Einar Øverenget, Øyvind Torseter (ill.), Sokrates og pappa og Sokrates og pappa tar seg tid

Sokrates był  jednym z  największych filozofów starożytnej Grecji. Nie pozostawił żadnych pism, jednak jego poglądy przetrwały dzięki znakomitym uczniom ma przykład Platonowi, który uwiecznił  i rozsławił swego mistrza w dialogach. Sokrates uwielbiał rozmawiać z ludźmi, zadając pozornie banalne, a w rzeczywistości kłopotliwe pytania, na przykład: „Co to znaczy być dobrym człowiekiem?”. Rozmowa prowadziła zazwyczaj do udowodnienia niewiedzy rozmówcy i obalenia fałszywych przekonań. Potem następował drugi, pozytywny etap – docieranie do wiedzy i prawdy. Sokrates inspirował wielu twórców, stając się bohaterem m.in. wierszy i dramatów. Trafił również do literatury dla dzieci. Einar Øverenget (ur. 1964) napisał dwie książeczki dla małych czytelników Sokrates og pappa (Sokrates i tata) i Sokrates og pappa tar seg tid (Sokrates i tata mają dla siebie czas). Nie jest zaskoczeniem, że autor jest filozofem i ma na swoim koncie również książki dla dorosłych czytelników. Pisanie o filozofii dla dzieci ma w Norwegii znakomitych poprzedników, by wymienić Joisteina Gaardnera i jego bestseller Świat Zofii. Czy książki Øverengeta  wzbudzą podobne zainteresowanie poza granicami Norwegii? Trudno powiedzieć, czy tak się stanie. Warto jednak zauważyć tę wartościową propozycję dla dzieci.

Gdybym miała wskazać, to, co najbardziej podoba mi się w tych książkach, to na pierwszym miejscu znalazłby się relacja między tatą a małym synkiem. Rozmowy między nimi emanują miłością, szacunkiem i ciepłem. Dorosły traktuje dziecko jak równorzędnego partnera w dyskusji, co więcej partnera, od którego może się czegoś nauczyć.

Interesujące jest w jaki sposób autor pokazuje  różnicę między dorosłym a dziecięcym widzeniem/poznawaniem świata, zdecydowanie na korzyść tej drugiej. To własnie mały Sokrates, noszący imię na cześć słynnego filozofa, zadaje pytania, które wyrywają tatę ze standardowego (czytaj: schematycznego i pozbawionego świeżości ) myślenia. Dorosły musi się nieźle gimnastykować, aby odpowiedzieć np.na  pytanie:  “Czym jest czas?”. Czytelnik (duży i mały) odnosi dużą przyjemność z tej myślowej ekwilibrystyki; jest zabawnie i mądrze. Czegóż chcieć więcej? Można pragnąć jeszcze dobrych ilustracji. Ale i to pragnienie to jest spełnione. Øyvind Torseter, znany nam choćby z omawianej niedawno książki Mulegutten http://trolleimisie.blogspot.no/2017/01/yvind-torseter-mulegutten.html  stworzył ciekawe ilustracje. Wykorzystał  mieszaną technikę, łącząc tradycję (rysunek, kolaż) i nowoczesność (technika komputerowa). Zastosował jasne, żywe i nasycone kolory, które nadają  książce optymistyczny i radosny charakter.

Adele Lærum Duus har skrevet: «Jeg synes Øverenget og Torseter har klart å lage en liten skatt av en undringsbok, som appellerer både til store og små». ttp://arkiv.barnebokkritikk.no/modules.php?name=Reviews&rop=showcontent&id=690 Jeg er enig med henne. Sokrates og pappa og Sokrates og pappa tar seg tid er de kloke og morsomme bøkene for barn mellom 6 og 9 år.

Einar Øverenget (f. 1964) som står bak teksten er en filosof, forfatter og foredragsholder. Tidligere har han skrevet blant annet Hannah Arendt  (2001) og Livets øyeblikk (2007). Han fortsetter med å skrive om filosofi for barn som har lang tradisjon i  norsk litteratur. Det er verdt å nevne Jonstein Gardner som  fikk stor internasjonal oppmerksomhet (også i Polen)  etter at han i 1991 utgav Sofies verden. Er Einar Øverenget vekker lignende interesse utenfor Norge?

To bøker om Sokrates og pappaen hans er de enkle hverdagsdialoger. Lille Sokrates som sin navnebror den greske filosoferer stiller mange spørsmål. «Hva er egentilig tid?» «Hva skjer når vi drømmer?» «Hvor mye kan jeg dele med andre?».
Forfatteren viser forskjell mellom barne-  og voksensperspektivet. Voksne tenker veldig skjematisk. Barn tenker klokt og litt uvanlig.  Forholdet mellom pappa og Sokrates er nært og varmt. De et sterkt ønske om å lytte til den andre, og om å få den andre til å lytte. Derfor oppstår muligheter for en interessant samtale.  Boken kan vekke mye spørmsål som engasjerer og gir noe å tenke videre på.  Det er en bok man snakke sammen underveis. Både barn og voksne kan finne noen inspirerende tanker i denne boka.
Øyvind Torseters illustrasjoner er muntre og lekende.  Fargene i boka er lyse  og mettende. Dette understrekker energien og optimismen. Torseter bruker en blanding av tradisjonelle teknikker (tegninger og collager) og digitale verktøy. Dette er virkelig en bok som bør leses!

Einar Øverenget, Øyvind Torseter, Sokrates og pappa,  Aschehoug 2009

Einar Øverenget, Øyvind Torseter, Sokrates og pappa tar seg tid, Aschehoug, 2011
Język/språk: bokmål
Grupa wiekowa/Alder: 6-9