Tor Åge Bringsvæerd, Thore Hansen (ill.), Ruffen og den flyvende Hollender

 

Opowieść o Ruffenie spodobała mi się, ponieważ posiada wartości, które trudno dziś znaleźć w literaturze dla dzieci - uczy dobroci i altruizmu. Brzmi przestarzale? I dobrze, bo chyba nadszedł czas, aby promować styl retro nie tylko w meblach i modzie, ale także w wartościach, które przekazujemy dzieciom.

Seria o Ruffenie, morskim wężu składa się z sześciu książek autorstwa Tora Åge Bringsvæerda i Thore Hansena, które ukazywały się w Norwegii w latach 1973-2008. Były to: Ruffen - sjøormen som ikke kunne svømme (1973), Ruffen på nye eventyr (1975), Ruffen og den flyvende hollender (1982), Ruffen og det mystiske hullet (2005), Ruffen og drageslottet (2006), Ruffen og det hemmelige havfolket (2007). W roku 2012 wyszła Ruffens jul (2012), ale zarówno tekst, jak i rysunki były dziełem  Thore Hansena. Opowieści o Ruffenie należą do ulubionych i kultowych książek dla dzieci w Norwegii. Pełnią być może taką samą rolę jak np. Koziołek Matołek w Polsce.

Ruffen og den flyvende hollender (Ruffen i Latający Holender) jest środkową częścią cyklu. Książka była wielokrotnie wznawiana i doczekała się w roku 1982 nagrody Ministerstwa Kultury. Doczekała się także swojej wersji na scenie teatralnej.

Bohaterem opowieści jest mały wąż morski o wielkim sercu. Mieszka na wyspie, której nie ma na żadnej mapie, ponieważ jest ona widoczna tylko… we wtorki i piątki.  W te dni, kiedy wyspa staje się dostępna wujek Ludwik (oczywiście również wąż morski) trzyma straż. Mały Ruffen lubi mu wtedy towarzyszyć, śpiewać z nim piosenki i słuchać baśni. Podczas jednej z takich wacht zdarza się coś nieprzewidywanego. Do wyspy zbliża się targany wichrem Latający Holender. W tekście Bringsvæerda, a w szczególności na rysunkach Hansena, jest on dokładnie taki jak w znanej legendzie, czyli przerażający. Historię Latającego Holendra opowiada waleń Henryk i w ogólnych zarysach pokrywa się ona z tym, co znamy z legendy.  Holenderski kapitan, który mówiąc oględnie nie był dobrym człowiekiem, zmusił swoją załogę do wypłynięcia w czasie przerażającej burzy. Przeklął również morze, za co spotkała go kara z rąk Królowej Morza. Został potępiony i skazany razem ze swoją załogą na wieczne tułanie się po morzach i oceanach. Nieszczęsny kapitan nie może przypłynąć do żadnego portu i zaznać spokoju. Przeklęty statek budzi w małym Ruffenie przerażenie, jednak po wysłuchaniu historii stwierdza on, że los kapitana i załogi jest niesprawiedliwy. Współczucie, które budzi się w Ruffenie, popycha go do działania. Mały wąż morski robi coś, co wydaje się niemożliwe, dostaje się do Królowej Morza, a potem, mimo, że zostaje wyrzucony z jej pałacu, odmienia los Latającego Holendra. Jak tego dokonuje? Nie zdradzę szczegółów, ale powiem tylko, że pomaga mu w tym wrażliwość i odwaga. Ważną rolę odgrywa tu również przytulanka Ruffena, którą jest Pia, lalka- człowiek. Bo musicie wiedzieć, że małe węże morskie mają przytulanki-ludziJ

Jak widać, książce nie brakuje humoru, oryginalnych pomysłów i wyobraźni. Norweski pisarz w świeży i ciekawy sposób wykorzystał, zdawać by się mogło, wyświechtaną legendę.  Największą zaletą książki, moim zdaniem, jest jednak promowanie dobra i wrażliwości. Otwarcie na innych, empatia i odwaga w realizowaniu tych wartości cechują tytułowego bohatera. Ruffen jest uroczy i autentyczny. Jest również sympatyczny i godny naśladowania.
Warto podkreślić, że przy tak „dużej dawce” wartości moralnych, autorowi udało się uniknąć nadętego moralizatorstwa i sztywnej pedagogiki.

Ilustracje Thore Hansena również są mocną stroną książki. Wyróżniają się wysokim poziomem artystycznym, mieszaną techniką (rysunek, akwarele/gwasze) i ciekawą, urozmaiconą kolorystyką. Rysownik jest dbały o szczegóły, co na pewno spodoba się wielu małym czytelnikom. I jak to się dzieje w przypadku dobrych ilustracji, dopełniają one i rozwijają tekst książki. Świadczą również o pełnym zrozumieniu między rysownikiem a pisarzem.

Bøkene om Ruffen av Tor Åge Bringsvæerd og Thore Hansen er kjent og elsket av flere generasjoner i Norge. Ruffen og den flyvende Hollender er den tredje boka om den lille sjøormen. Boka er basert på en legende om den flygende hollender - et spøkelsesskip med en hollandsk skipper som er dømt til å seile hvileløst på «de syv hav». Dette er moderne versjon  sjøorm som bor på en øy som bare var synlig hver tirsdag og fredag. En kveld hender det noe skremmende  - Den flyvende hollender seiler forbi. Selvfølgelig  er Ruffen redd. Men han synd på kapteinen som er ensom, og som aldri kan finne hvile. Ruffen bestemmer seg derfor for å hjelpe ham.

Boka legger vekt på empati, omsorg og modighet. I dag trenger vi dette «gammeldags verdier», syns jeg.
Illustrasonene til Thore Hansenutvider teksten, og gir andre dimensjoner til den.

Tor Åge Bringsvæerd, Thore Hansen, Ruffen og den flyvende Hollender, Gyldendal Norsk Forlag, 2007

Język norweski (bokmål)

grupa wiekowa: 3-6 lat