Wydany w roku 2010 w Szwecji, a dwa lata później w Norwegii Diktator (Dyktator) potwierdza wysoką
pozycję jaką zajmował Ulf Stark na rynku
książki dziecięcej. Znakomitemu tekstowi dorównują tu ilustracje stworzone przez
jedną z najciekawszych artystek finlandzkich, Lindę Bondestam (ur. 1977).
Bohaterem Dyktatora
jest pewien przedszkolak, który prawuje apodyktyczne rządy w domu, w
przedszkolu, a nawet w lesie. Mały despota jest obsługiwany przez rodzinę, a
także inne osoby, które spełniają wszystkie jego zachcianki. Rodzice przynoszą
mu co wieczór banana i pół szklanki mleka, czytają bajki, w których dyktator zawsze
jest głównym bohaterem. W przedszkolu personel podsuwa mu jedzenie, układa do
leżakowania i bandażuje głowę, jeśli jest taka potrzeba. Każde działanie
dyktatora jest podziwiane i oklaskiwane przez wszystkich. No, może nie
wszystkich, ponieważ czarnowłosa Emilia, na którą dyktator bardzo często
spogląda nie jest nim wcale zachwycona.
Trudno się dziwić Emilii, taki chłopiec raczej nie budzi
sympatii. Czytelnikowi, szczególnie dorosłemu nasunie się w tym miejscu zapewne
myśl, że oto mamy książkę o dziecku - tyranie, któremu rodzice i wychowawcy
pozwalają na wszystko. Niewykluczone, że niektórym otworzy się w mózgu również klapka
z napisem „opłakane skutki bezstresowego wychowania w Skandynawii”.
A jednak Uf Stark napisał książkę o czymś innym. Szwedzki
pisarz nie wpisuje się w nurt moralizatorski.
W miarę poznawania głównego bohatera, okazuje się, że bycie
tyranem nie jest do końca takim przyjemnym zajęciem. Nie sprawdzają się słowa
starej piosenki, że „Cesarz to ma klawe życie”. Niby dobrze jest rządzić, ale z
drugiej strony to duża odpowiedzialność i trzeba mieć cały czas kontrolę nad
wszystkim. Gdy inni spokojnie leżakują wtuleni w swoje misie, dyktator czuwa i
pilnuje swoich poddanych. Podczas wycieczki do lasu, gdy inne dzieci beztrosko
biegają i wdrapują się na drzewa, dyktator musi ciągle rozkazywać np. srokom,
że mają latać, albo mrówkom i kamieniom, że mają być cicho.
Bycie dyktatorem to odpowiedzialne i męczące zajęcie, i
dlatego nasz bohater ostatecznie postanawia… zostać kimś innym. Obwieszcza to pewnego
dnia tacie, który przychodzi po niego do przedszkola. Pewną rolę w podjęciu tej
decyzji ma incydent ze śliczną Emilią, która na propozycję dyktatora, aby pójść
razem z nim w parze odpowiada:
„Nigdy w życiu. Już
wolałabym pójść z małpą” („Aldri i livet. Da går jeg heller sammen med en ape”).
Czy domyślacie się kim teraz zostanie nasz bohater?
Najważniejsze jest to, że jest to rola, do której popycha przedszkolaka chęć zabawy.
Książka Ulfa jest opowieścią o dziecięcych przebierankach, rolach w jakie
wchodzi małe dziecko w procesie rozwoju.
Ilustracje Lindy Bondestam dodają Dyktatorowi lekkości i dowcipu. Mają piękne, żywe kolory, są świetnie
narysowane, z mnóstwem ciekawych szczegółów. Zachwycają również fakturą i techniką
kolażu, w której fińska artystka wykorzystała tkaniny z lat 70., wycinki z
gazet i serwetki. Wszystko to jest niezwykle kreatywne i daje znakomity efekt
końcowy. Jestem pewna, że te ilustracje podobają
się wielu małym czytelnikom.
Tytułem zakończenia: chciałabym, aby ta książka została
przetłumaczona na język polski! A może, napiszę to inaczej: Rozkazuję, aby tę
książkę natychmiast przetłumaczyć na język polski! (Czasem fajnie byłoby być dyktatorem😉)
Den svenske forfatteren Ulf Stark (1944-2017) var inntil sin død en av
Skandinavias mest anerkjente barne- og ungdomsbokforfattere. Bøkene hans har
vært elsket av et par generasjoner lesere i alle aldre.
Diktator (Sverige: 2010, Norge: 2012) handler om den lille gutten som kaller seg selv en diktator. Foreldrene og barnehagelærere oppfyller alle hans øsnker. Diktatoren kan gjøre akkurat som han vil. Alle må adlyde ordrer! Det er spennende å være den som bestemmer alt. Men er det alltid gøy å være diktatoren? Det virker bra å herske, men på den annen side er det et stort ansvar og du må ha kontroll over alt. Når andre barn tar seg en lur i barnhagen, må diktatorenta seg av alt. På en skogstur må han herske over flyr, maur og steiner.
Fly! befaler han en skjære.
Og den flyr.
Kryp! Sier han til maurene.
Ti stille! Sier han til steinen.
Den dlyder med en gang.
Det en ansvarlig og slitsom jobb å være diktatoren. Derfor bestemmer
han seg å bli noen andre. En hendelse
med vakre Emilie, som diktatoren er glad i, har en stor betydning her.
Skal vi gå sammen nå?spør diktatoren.
Aldri i livet, sier Emilie.
Da går jeg heller sammen med en ape.
Hva er da mer logisk enn at diktatoren, idet han blir hentet av sin far sier:
Vet du hva jeg har bestemt? sier han når de kommer ut.
Nei, sier pappa.
At i morgen skal jeg være en ape, sier han.
Den finske illustratøren Linda Bondstam gir fortellingen en tilleggsdimensjon og humor. Bildene i boka er detalrike og lekende. Bondstam laget collager av vintage tekstil fra 1970 tallet og servietter. Det gir et flott resultat. Det flotte samspillet mellom tekst og bilder gjør at boka kunsterisk holder et høyt kunstnivå.
Tytuł/Tittel: Diktatoren
Tekst: Ulf Stark
Ilustracje/bilder: Linda Bondestam
Wydawnictwo/ Forlag: Aschehoug
Rok wydania/ Årstall: 2012
Język/språk: bokmål
Grupa wiekowa/Alder: 3-6
Najlepsze są książki, które są atrakcyjne dla dziecka, są odkrywcze. A przykładowo książka, którą znalazłam na stronie https://sanoko.pl/ , a więc "Sanoko. Psst! Czy zdradzić ci moją tajemnicę?" taka się wydaje. Jest to opowiadanie dla dziewczynek, które uczy o przyjaźni, czym jest również sekret. Można nawet tam natrafić na różne łamigłówki, zadania.
OdpowiedzUsuń