czwartek, 12 marca 2015

Camilla Kuhn, Gorm er en snill orm


 
Autorska książka Camillii Kuhn posiada podwójnego adresata, daje tyle samo radości dzieciom, co dorosłym.  Można o niej powiedzieć jeszcze parę innych dobrych rzeczy, np. to, że jest dowcipna, oryginalna i mądra. Cechuje ją również ironia i dwuznaczność. Te dwa ostatnie przymiotniki zazwyczaj nie łączą się z książkami dla dzieci. Ale kto wie, czy książka Kuhn nie zapowiada nowego nurtu w literaturze dziecięcej, który można by nazwać „małym postmodernizmem”?

Tytuł książki Gorm er en snill orm - jak widać, a bardziej słychać - jest rodzajem kalamburu (dokładniej paronomazją) i znaczy Gorm jest miłym wężem. Bohaterem książki jest, więc wąż, a dokładniej żmija (rodzaju męskiego) o imieniu Gorm.  Oto jak przedstawia go autorka na pierwszej stronie:

„Her er Gorm. Han er hoggorm. Fusj, tenker du kansje nå. Hoggormer biter i bein, og sprøyter gift og dreper mus. Jo, da, hoggormer gjør jo det. Men ikke Gorm. Gorm er snill. Han spiser boksemat. Og han jobber på apotek”. (Tu jest Gorm. On jest żmiją. Fuj, pewnie pomyślałeś teraz. Żmije gryzą w nogi, wstrzykują truciznę i zabijają myszy. Jasne, żmije tak robią. Ale nie Gorm. Gorm jest miły. On żywi się jedzeniem z puszki).

Pod tym tekstem znajduje się pierwszy rysunek przedstawiający Gorma, siedzącego ze smętną miną w restauracji i łypiącego na siedzącą przy sąsiednim stoliku mysz.
 


Ten, jak i każdy następny rysunek jest zabawny i doskonale współgra z tekstem. Obrazki nie stanowią bezpośredniej „łopatologicznej” ilustracji tekstu, ale są jego dopowiedzeniem i rozwinięciem. Można powiedzieć, że żyją swoim życiem i kreują dodatkową przestrzeń akcji. Dużo się na nich dzieje, zawierają również zabawne sugestie dla dorosłych czytelników. Camilla Kuhn używa mocnej kreski, która zostaje jednak „wyciszona” poprzez pastelowe kolory i wybór tła (papier w odcieniach beżu). Tworzy mocno groteskowe ilustracje, grając elementami brzydoty. Można tu odnaleźć takie „smaczki” jak np. żyrafa z wypadającym okiem lub mysz z otwartym brzuchem. Sięgając po mocne środki wyrazu, autorka nie przekracza jednak granicy dobrego smaku. Choć trzeba powiedzieć, że jej książka jest przeznaczona dla wyrobionego czytelnika.



Historia o Gormie, miłym „żmiju” jest w gruncie rzeczy opowieścią o tym, że nie można zmienić swojej natury. Gorm za wszelką cenę chce być miły dla wszystkich. Pracuje w aptece, gdzie służy pomocą chorym zwierzętom, co wtorek karmi kota sąsiadów, każdej niedzieli odwiedza rodziców. Po prostu ideał. Gorm nie chce także polować na muszy, więc żywi się jedzeniem z puszki. Problem w tym, że ta dieta mu wyraźnie nie służy, co widzimy na obrazkach: na każdym następnym Gorm staje się coraz chudszy. Co gorsze często brakuje mu pieniędzy na jedzenie i wtedy przez wiele dni chodzi głodny. Mimo tych przeciwności, dzielnie walczy ze swoimi instynktami. Do czasu. Pewnego dnia, kiedy jest bardzo, bardzo głodny do jego apteki przychodzi pewna wyjątkowo tłusta mysz. Gorm powtarza sobie, że jest miły, a potem na chwilę zamyka oczy i wtedy… dziwna rzecz, mysz znika. Takie przypadki zaczynają się powtarzać z zadziwiającą regularnością.  Gdy tylko Gorm przebywa w jakimś miejscu obok muszy, dajmy na to w kinie lub w bibliotece, przymyka oczy i wtedy myszy znikają. Natomiast Gorm na każdym kolejnym obrazku jest coraz grubszy. Przypadek? Hmm…

No cóż, muszę wyznać, że uwielbiam tę książkę.  Niemałe znaczenie ma tu fakt, że jestem miłośniczką literatury kryminalnej. A w przypadku książki Gorm er en snill orm mamy bez wątpienia do czynienia z kryminałem. Czyż Gorm nie jest seryjnym mordercą myszy?

Norweskie recenzje, np. Mette Moe (Avholds-orm på kjøret http://www.barnebokkritikk.no/avholds-orm-pa-kjoret/#.VQCayss5Drc ) są pozytywne, doceniają artyzm i poczucie humoru autorki. Pod koniec swojego pełnego zachwytów tekstu recenzentka wbija jednak małą szpilę. Otóż mając na uwadze, że publikacja jest adresowana dla dzieci w wielu 4-9 lat, zauważa, że ta niewątpliwie fascynująca i zabawna książka dla czterolatka może być naprawdę przerażająca.

Camilla Kuhn, Gorm er en snill orm, Cappelen Damm, 2013.
Język: norsk (bokmål).
Książka przeznaczona dla dzieci w wieku 4-9 lat.

På norsk: 
Gorm er hoggorm. Hoggormer er vanligvis slemme. Men ikke Gorm. Han er snill, veldig snill.  Han spiser bare boksemat. Dessverre dette kostholdet er ikke sunt for ham.
Camilla Kuhns bok er veldig morsom, original og ironisk. Begynner hun en ny tendens i barnelitteratur – «posmodernisme for barn»?

 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz