Autorska książka Camillii Kuhn posiada podwójnego
adresata, daje tyle samo radości dzieciom, co dorosłym. Można o niej powiedzieć jeszcze parę innych
dobrych rzeczy, np. to, że jest dowcipna, oryginalna i mądra. Cechuje ją również
ironia i dwuznaczność. Te dwa ostatnie przymiotniki zazwyczaj nie łączą się z książkami
dla dzieci. Ale kto wie, czy książka Kuhn nie zapowiada nowego nurtu w
literaturze dziecięcej, który można by nazwać „małym postmodernizmem”?
Tytuł książki Gorm er en snill orm - jak widać, a
bardziej słychać - jest rodzajem kalamburu (dokładniej paronomazją) i znaczy
Gorm jest miłym wężem. Bohaterem książki jest, więc wąż, a dokładniej żmija
(rodzaju męskiego) o imieniu Gorm. Oto
jak przedstawia go autorka na pierwszej stronie:
„Her er Gorm. Han
er hoggorm. Fusj, tenker du kansje nå. Hoggormer biter i bein, og sprøyter gift
og dreper mus. Jo, da, hoggormer gjør jo det. Men ikke Gorm. Gorm er snill. Han
spiser boksemat. Og han jobber på apotek”. (Tu jest Gorm. On jest żmiją. Fuj, pewnie pomyślałeś teraz. Żmije
gryzą w nogi, wstrzykują truciznę i zabijają myszy. Jasne, żmije tak robią. Ale
nie Gorm. Gorm jest miły. On żywi się jedzeniem z puszki).
Pod tym tekstem
znajduje się pierwszy rysunek przedstawiający Gorma, siedzącego ze smętną miną
w restauracji i łypiącego na siedzącą przy sąsiednim stoliku mysz.
Ten, jak i
każdy następny rysunek jest zabawny i doskonale współgra z tekstem. Obrazki nie
stanowią bezpośredniej „łopatologicznej” ilustracji tekstu, ale są jego dopowiedzeniem
i rozwinięciem. Można powiedzieć, że żyją swoim życiem i kreują dodatkową
przestrzeń akcji. Dużo się na nich dzieje, zawierają również zabawne sugestie
dla dorosłych czytelników. Camilla Kuhn używa mocnej kreski, która zostaje jednak
„wyciszona” poprzez pastelowe kolory i wybór tła (papier w odcieniach beżu). Tworzy
mocno groteskowe ilustracje, grając elementami brzydoty. Można tu odnaleźć
takie „smaczki” jak np. żyrafa z wypadającym okiem lub mysz z otwartym brzuchem.
Sięgając po mocne środki wyrazu, autorka nie przekracza jednak granicy dobrego smaku.
Choć trzeba powiedzieć, że jej książka jest przeznaczona dla wyrobionego
czytelnika.
Historia o
Gormie, miłym „żmiju” jest w gruncie rzeczy opowieścią o tym, że nie można
zmienić swojej natury. Gorm za wszelką cenę chce być miły dla wszystkich. Pracuje
w aptece, gdzie służy pomocą chorym zwierzętom, co wtorek karmi kota sąsiadów,
każdej niedzieli odwiedza rodziców. Po prostu ideał. Gorm nie chce także
polować na muszy, więc żywi się jedzeniem z puszki. Problem w tym, że ta dieta
mu wyraźnie nie służy, co widzimy na obrazkach: na każdym następnym Gorm staje się
coraz chudszy. Co gorsze często brakuje mu pieniędzy na jedzenie i wtedy przez
wiele dni chodzi głodny. Mimo tych przeciwności, dzielnie walczy ze swoimi
instynktami. Do czasu. Pewnego dnia, kiedy jest bardzo, bardzo głodny do jego
apteki przychodzi pewna wyjątkowo tłusta mysz. Gorm powtarza sobie, że jest
miły, a potem na chwilę zamyka oczy i wtedy… dziwna rzecz, mysz znika. Takie
przypadki zaczynają się powtarzać z zadziwiającą regularnością. Gdy tylko Gorm przebywa w jakimś miejscu obok
muszy, dajmy na to w kinie lub w bibliotece, przymyka oczy i wtedy myszy
znikają. Natomiast Gorm na każdym kolejnym obrazku jest coraz grubszy.
Przypadek? Hmm…
No cóż, muszę
wyznać, że uwielbiam tę książkę. Niemałe
znaczenie ma tu fakt, że jestem miłośniczką literatury kryminalnej. A w
przypadku książki Gorm er en snill orm mamy
bez wątpienia do czynienia z kryminałem. Czyż Gorm nie jest seryjnym mordercą
myszy?
Norweskie
recenzje, np. Mette Moe (Avholds-orm på
kjøret http://www.barnebokkritikk.no/avholds-orm-pa-kjoret/#.VQCayss5Drc ) są
pozytywne, doceniają artyzm i poczucie humoru autorki. Pod koniec swojego
pełnego zachwytów tekstu recenzentka wbija jednak małą szpilę. Otóż mając na
uwadze, że publikacja jest adresowana dla dzieci w wielu 4-9 lat, zauważa, że
ta niewątpliwie fascynująca i zabawna książka dla czterolatka może być naprawdę
przerażająca.
Camilla Kuhn, Gorm er
en snill orm, Cappelen Damm, 2013.
Język: norsk
(bokmål).
Książka przeznaczona dla dzieci w wieku 4-9 lat.
På norsk:
Gorm
er hoggorm. Hoggormer er vanligvis slemme. Men ikke Gorm. Han er snill, veldig
snill. Han spiser bare boksemat. Dessverre
dette kostholdet er ikke sunt for ham.
Camilla Kuhns bok er veldig morsom, original og ironisk. Begynner
hun en ny tendens i barnelitteratur – «posmodernisme for barn»?
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz